Ποιος από εμάς δεν έχει βρεθεί στην αμήχανη και δύσκολη θέση να πρέπει να πει Όχι σε κάποιον που μπορεί να χρειάζεται μια χάρη ή εξυπηρέτηση… Αναμφίβολα, δεν μας είναι καθόλου εύκολο να λέμε Όχι σε φίλους, συγγενείς, γονείς ή συνεργάτες. Είναι όμως κάποιες φορές που οι προσωπικές μας ανάγκες και επιθυμίες ζητούν επιτακτικά φροντίδα και προτεραιότητα! Εξάλλου, μια αληθινή ανθρώπινη σχέση οφείλει να βασίζεται στην αμοιβαία ειλικρίνεια, αποδοχή και εμπιστοσύνη.
Κάποιες από τις αιτίες που δυσκολευόμαστε να λέμε Όχι:
1.»Για να είσαι καλός άνθρωπος, πρέπει πάντα να φροντίζεις τους άλλους»: Πολλοί άνθρωποι έχουν ταυτίσει απόλυτα την καλοσύνη με την διαρκή παροχή φροντίδας στους άλλους. Στην αντίστροφη (και ασυνείδητη) λειτουργία αυτού, είναι σαν «ο άνθρωπος που θέτει σε προτεραιότητα τον εαυτό του να είναι κακός!».
2.»Αν λέω Όχι στους άλλους, τότε φοβάμαι ότι θα τους χάσω από τη ζωή μου.»: Το άτομο που δυσκολεύεται να αρνηθεί, φοβάται ασυνείδητα ότι (αν πει Όχι) θα χάσει τους κοντινούς του ανθρώπους – σαν να μην τον έχουν πλέον ανάγκη… Η κατάσταση αυτή συνδέεται συχνά με την υψηλή ή χαμηλή αυτοεκτίμηση του ατόμου.
3. Χαμηλή αυτοεκτίμηση και άγχος αποδοχής: Συνήθως, τα άτομα που δυσκολεύονται να πουν όχι παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, και φοβούνται ότι δεν θα είναι αποδεκτοί από τους άλλους αν δεν ανταποκρίνονται διαρκώς στις ανάγκες τους.
4. Δυσκολία ανάληψης ευθύνης στη ζωή (σαμποτάζ εαυτού).: Το άτομο που φοβάται να αναλάβει προσωπικές ευθύνες στη ζωή του, θα θέτει πάντα σε προτεραιότητα τις ανάγκες των άλλων για να αποφύγει ασυνείδητα την προσωπική του εξέλιξη/ανάπτυξη και τις δυσκολίες που μπορεί να συνοδεύουν αυτή (σαμποτάζ εαυτού).
5. Αποφυγή έντονων τύψεων & ενοχών: Η αποφυγή μιας πιθανής σύγκρουσης με τους άλλους έρχεται για να προστατεύσει αμυντικά τον ψυχισμό από έντονες τύψεις και ενοχές. Συνήθως, το άτομο που διαρκώς δυσκολεύεται να θέτει σε προτεραιότητα τον εαυτό του, θα λέγαμε ότι χαρακτηρίζεται από ένα αίσθημα γενικότερης ενοχής.
6. Δυσκολία με τις διαπροσωπικές συγρούσεις (φόβος σύγκρουσης): Το άτομο που λέει πάντα Ναι, συνήθως φοβάται να συγκρουστεί με τους άλλους. Είναι αρκετές οι περιπτώσεις που το άτομο φαντασιώνεται την όποια σύγκρουση με τους άλλους σαν μια ανεξέλεγκτη κατάσταση θυμού και επιθετικότητας (ενώ στη πραγματικότητα ενδέχεται η σύγκρουση να είναι ήπια). Συνήθως, το άτομο αυτό έχει κατά καιρούς καταπιέσει συναισθήματα έντονου θυμού, αρνούμενο ίσως να ακούσει τις δικές του εξίσου σημαντικές ανάγκες και επιθυμίες…
Αδιαμφισβήτητα, δε μας είναι καθόλου εύκολο να λέμε Όχι… Κάποιες φορές, όμως, μοιάζει να είναι πραγματικά η μοναδική διέξοδος! Και ας μην ξεχνάμε ότι για να τα πηγαίνουμε καλά με τους άλλους, καλούμαστε πρώτα να τα πηγαίνουμε καλά με τον ίδιο μας τον εαυτό..!
Βαλάντης Χουτοχρήστος – Ψυχολόγος, Ψυχοδυναμικός Ψυχοθεραπευτής, Επιστημονικά Υπεύθυνος του PsychoTherapy Lab
PsychoTherapy Lab 